Rusiapo

Paman wepu encuesta, 59% rusom 18, 35 taxti wasuktiam eyya "jiapsata alhétua, kolopti weria béxreka in normam entok principiom moralim", téjoa ju periódico Rossiiskaya Gazeta.

El Golfo de Méxicopo

Chúbalatuko accidente 2010po wepu plataforma petrolíferapo, büru petróleo entok gas baawewi wötek baix meechamko. Wepu investigadorim equipo yew machiriak chúbala woy entok medio meecham wáate contaminantem kaitátuk, buëituk -paman bempo- metano buäyleerom bacteriam jïbuak. Të wáate expertom noticiata eyya máixwamey. Bempo eyya büru petróleo baaweta bétupo roptiak.

Poóchim Jióxterim - Lisiéemre 2012po

"Ju Googlepo jaríawamem nooki porno baixsite 2004 naáteka." (THE ECONOMIST, GRAN BRETANYAPO.)

Chikti [ruso] ili jámmut kuunako, [...] jume probabilidadim kuuna bebba, o jume násuawamem yötu bebba taxti, ámëria 60% (MOSKOVSKIYE NOVOSTI, RUSIAPO.)

Wepu de wox búsani científicom entok médicom bétana Reino Unido bitchak bem companyomwa cambiarwak a propósito datom o aranókïchi investigacionimko o publicarwako." (BRITISH MEDICAL JOURNAL, GRAN BRETANYAPO.)

Ju cáncerta jittok yötuk naiki Estados Unidospo 1971 naáteka yuúma doce millonim taxti [...]. Ju yötuwame batchu bat yew machiria, chë türim jittoam entok chë türim recuperaciónta jittoam." (US BERKELEY WELLNESS LETTER, ESTADOS UNIDOSPO.)

Bat 2011ta Navidad nasuataite mawmeno cien bexri religionim sacerdotim entok monjem bétana Igleisa de la Natividad (Belénpo). "Wepu kaa importancia problema [...] chikti wasuktiria weweyye", jiawa wepu policíata coronel. Entok junne jiawa: "Kaabe peresotek buëituk sïme nassualéerom Diosta gente ámëriak" (AGENCIA DE NOTICIAS REUTERS, ESTADOS UNIDOSPO).

¿Játchiaka Ítapo Wawäkte?

Jume científicom kara texwa játchiaka sïme aniapo yoremem wawäkte, entok kolopti ta büru vecem, chikti taápo. Ta ítapo wäkte bat yew tomte. Ta jume erizom, avestrucem, bakóchim entok kutchum wawäkte. Aane büru teoríam -kolopti contradictoriam- të kaa waáte investigadorim alhétua. Büru yoremem texwa ï jeéka naw tojjari, mawmeno busan segundom bínwatu, öreampo oxígenota yötumatchi béchïbo. Të "ëni taxti ï ideata jewite kaa teuwak", jíale Science News. Waáte bemelam kochiraatamea estudiom jiawamatchi "ju wäkteri termostato bénasi béchïbo entok öreamta sippa súkäweko". Të kaa waáte yoremem seguro aane.

Ju Áfricapo Buëuru Juyyam Kóräi

Ju Unión Africana naate wepu proyecto panafricano 2007po, ania see päkuta táktiria wepu juyyam kóräy béchïbo. Senegal náateka, oestepo, 11 paísim eechako millonim ili óuwom especiem resistentem joowako wepu juyyam kóräi 7,600 kilómetrom de largo entok 15 kilómetrom bueeka. "Ítapo matchi kaa türi maderay júyyam", texwa Aliou Guissé, Dakarpo (Senegalpo) Universidad Cheikh Anta Diopta Ecología Vegetalta profesor. Esperanza atteak reforestadam päkom atteaknake reserva natural bénasi entok recursom sustentablem maknake, pueblom localim béchïbo.

Balónta Kobbay Bebba Jinwa Matchi

Fútbolku, balónta kobbay bebba boojoria ájäria. Të bemela diagnóstico por imágenta técnicamea estudiom, entok pruebam cognitivam, täbuiasi eyya kaa boojoria ájäria. Paman Nueva Yorkpo Facultad de Medicina Albert Einsteinta investigadorim "yoyötu öreampo bebbari entok discapacidadim cognitivam boojoria". Bémpo bemelam yeeweléerom balónta kobbay bebebba mil, mil quinientam taxti chikti wasuktiria bebbarim bitchak, paman bémpo jü "waáte ámmäli vecem chikti taápo" kaita éntoko.

Poóchi Jioxterim - Nobiemre 2012po

Alemaniapo, tokti ili ússim yew tomtek 2010po, emo jubíawameta päku 30% batte, entok 1993po ámëriak ju 15% kaita éntoko (ÄRZTE ZEITUNG y THE LOCAL, ALEMANIAPO).

Paman ju 2010ta censo, ju 69.4% Estados Unidospo ili ússim ä atchay entok ayyewapo jouwa, ju 23.1% ä ayyewapo kaita éntoko, ju 3.4% ä achaywapo kaita éntoko entok ju 4.1% kaa waáte ä atchay o ayyewapo jouwa (OFICINA DEL CENSO DE ESTADOS UNIDOS).

2011po, jume desastrem naturalim bexre 380 mil millonim de dólarim ania economía. Ju Japónta tsunami ájäria "ju desastre chë bexre wáixwa bekti, tärurim 210 mil millonim de dólarim, kaa jínaika ju Fukushimata accidente nuclear kexresi" (NEW SCIENTIST, GRAN BRETANYAPO).

Ju queso ájäria aniapo chë robarwak buäwame. Chikti taápo täru chë 3% públicota nenka béchïbo joyya queso. Siempre aábe robarwak clientem entok tekipanoaléerom (CENTRO DE INVESTIGACIÓN DEL COMERCIO MINORISTA, BRAN BRETANYAPO).